تـربیت عبادی و آشنایی با ارزش‌های دینی
تـربیت عبادی و آشنایی با مسائل و فرایض دینی، جزو آموزش‌های ضروری مسلمانان شناخته شده است، که ایـن مسئولیت به طور مستقیم تا 21 سال اول زندگی متوجۀ والدین است. آنان در این زمـینه، نقش‌های مختلفی مانند: «تـمهیدی، الگـویی، تبلیغی، آموزشی، تشویقی، تقویتی، آسان‌سازی زمینه‌های انجام عبادت (نقش تسهیلی) تذکر و یادآوری، حمایتی و نیز نقش مراقبتی» بر عهده دارند.
در منابع اسلامی به والدین توصیه شده است برخی از تعالیم دینی را قـبل از هفت سالگی برای کودکان بیان کنند، تا ضمن فراگیری تکالیف دینی، زمینه‌های رشد معنوی و عبادی در آنان ایجاد و تقویت شود.
امتیاز تربیت خانوادگی این است که دارای نوعی دوام و استمرار می‌باشد. بـه طـور خلاصه، شاید بتوان گفت از مهم‌ترین عوامل بی‌توجهی کودکان به تکالیف عبادی، افزون بر آگاهی نداشتن از فلسفه و آثار عبادات، عدم زمینه‌سازی و بی‌توجهی و یا عدم تقید و اهتمام خود والدین نسبت به انـجام بـه موقع تکالیف عبادی است؛ اما وظیفۀ نهاد آموزش و پرورش، بعد از ورود دانش‌آموز به مدرسه آغاز می‌شود؛ بدیهی است که تربیت فرآیندی یک‌سویه نیست و مدرسه به تنهایی قادر به تربیت کـودک نـیست.
در حقیقت، تربیت صحیح و همه جانبه در قالب برنامه‌ریزی علمی و عملی و با همکاری و همراهی اولیا و مربیان عزیز و هماهنگی مبانی، اصول و شیوه‌های تربیتی میان خانه و مدرسه حاصل می‌شود.
بعد از این دو نهاد، تـمامی نـهادهای تـعلیمی و پرورشی مانند حوزه‌های علمیه، وزارت ارشـاد اسـلامی، صـدا و سیما و کانون‌های فرهنگی، به ویژه مساجد، نقش بسیار مهمی در گسترش و تقویت فرهنگ عبادی در بین کودکان بر عهده دارند.
دین اسلام به تربیت دینی فرزندان، به ویژه تربیت عبادی، تأکید زیادی کرده است، تا زمینۀ دستیابی کودکان بـه مـراحل عـالی کمال فراهم شود. برای تحقق این هدف و علاقه‌مند کردن کـودکان به فراگیری و انجام تکالیف عبادی، ضروری است اقدام‌های لازم و مقتضی را از همان دوران کودکی به عمل آورد. به این ترتیب، با بـرنامه‌ریزی دقـیق سـعی شود مطالب دینی و عبادی مورد نیاز و ضروری را به صورت ساده و قـابل فـهم به کودکان آموزش داد و آنان را به انجام اعمال و پایبندی به آن تشویق کرد.
برای موفقیت در امر تربیت عـبادی ضـروری اسـت به نکات ذیل، توجه شود:
- زمزمه حیات بخش اذان و اقامه در گوش چپ و راست نـوزاد بـه مـنزلۀ نخستین نغمۀ معنوی در مسیر زندگی سعادت‌بخش؛
- ایجاد علاقه در کودک به ارتباط قلبی با خـدا؛
- اجـرای دسـتور العمل آموزشی که در روایت امام باقر قدّس سرّه آمده است؛ از ذکر شهادتین تا کـیفیت صـحیح وضو و اقامه نماز؛
- حضور کودکان در اماکن مذهبی مانند مسجد و خواندن نماز جماعت؛
- اسـتفاده از شـیوه‌های تـشویقی و محبت در آموزش‌های تکالیف عبادی، بدون امر و نهی؛
- ایجاد فضاسازی معنوی در منزل و مدرسه به وسـیلۀ تـوجه به ارزش‌های دینی توسط والدین و مربیان، و جدّی بودن والدین در ارزش‌های دینی کودکان، بـه ویـژه نـماز اول وقت؛
- آشنا کردن دانش‌آموزان با عبادت‌های واجب و مستحب، به خصوص نمازهای یومیه و روزه؛
- آشنا کردن دانـش‌آموزان بـا احکام و شرایط عبادات مانند: مسائل مربوط به صحّت و بطلان، اداء و قضا و شرایط مـربوط بـه هـر عمل عبادی؛
- ارائه و آموزش تکالیف عبادی به کودکان به صورت ملموس و عینی و متناسب با توانایی آنـان، بـا اسـتفاده از روش‌های آموزشی ساده و بهره‌گیری از اشعار، داستان و متون آسان در برنامه‌های درسی و ترتیب دادن نـمایش‌های شـاد و آموزندۀ عبادی در مراکز آموزشی؛
- ایجاد انس و گرایش قلبی در کودکان به انجام تکالیف عبادی از طریق توجه دادن آنـان بـه نعمت‌ها و نیکی و بخشش خداوند به بندگان، و همچنین آموزش شیوۀ شکرگزاری مورد نـظر خـداوند سبحان؛
- ایجاد بصیرت و بینش دینی با بـیان فـلسفه، فـواید و برخی از آثار اعمال و تکالیف عبادی در حدّ تـوان فـکری کودکان، به صورت ملموس، عینی و منطقی.
- طبیعی است که همۀ این موارد مـربوط بـه دورۀ کودکی نیست و این مسائل بـاید بـه تدریج و در مـراحل مـختلف سـنی، در طول دورۀ تحصیلی آموزش داده شوند؛ اما در دورۀ ابـتدایی بـاید تا حدّ ممکن، دانش‌آموزان را با کیفیت انجام برخی از عبادات به ویژه نـماز و روزه آشـنا کرد.
مطالب مرتبط با خیریه گلستان علی(ع): آشنایی با گلستان علی – نشانی ها و اطلاعات تماس – حمایت مالی از فرزندان – پرسش و پاسخ – اخبار و رویدادها – اطلاع از شرایط فرزندخواندگی
جهت کسب اطلاعات بیشتر از مطالب عنوان شده، روی آنها کلیک نمایید.
