تاثیر غذای حلال و طیب در تربیت کودکان

تاثیر غذای حلال و طیب در تربیت کودکان

در دنیای امروز تغذیه صحیح بسیار مورد غفلت واقع شده است به طوری که هیچ گونه دستورالعمل تغذیه متناسب با سیستم آموزشی و براساس دیدگاه های اسلامی و حکمای مسلمان، در محیط علمی و در مدارس و دانشگاه‌ ها ارائه نمی شود.

یکی از سوالات همیشگی من این بوده است که آیا با هر تغذیه ی می توان در کلاس درس حاضر شد؟ آیا تناسبی بین تغذیه در زنگ های تفریح مدارس و یا سالن‌ های غذا خوری دانشگاه ها با کلاس‌ های درس وجود دارد؟ آیا می‌توان هر جور غذایی را خورد و سر کلاس حاضر شد بدون این که مشکلی برای یادگیری و اندیشه فرد به وجود آید؟

آیا بین یک اندیشمند مسلمان که غذای او حلال و طیب است و یک اندیشمند غیر مسلمان تفاوتی وجود ندارد؟ و اندیشه این دو نفر به یک اندازه، در مسائل علمی و معرفتی دقت و تأمل می‌کند؟ و این نوع تغذیه، تأثیری در دریافت‌ های علمی و عملی این‌ ها ندارد؟ آیا استاد یا معلمی که قبل از سر کلاس چای می‌خورد با استادی که شربت عسل می‌خورد فرقی ندارد؟

تعلیم و تربیت و یاد دادن علم و فنون و مهارت ها به نسل جدید همواره مورد توجه همگان بوده است. تعلیم و تربیت انسان، کارى پر ارج و در عین حال، دشوار است و نتایج قطعى و نهایى آن نسبتاً دیر آشکار می‌شود.

اهمیت و ارزش تعلیم و تربیت از آن جهت است که آدمیت آدمی زاده به تربیت او بستگى دارد و اگر در شرایط مناسب پرورش یابد به خیل نیکان مى پیوندد و اگر تربیت وى مورد غفلت واقع شود چه بسا که از حد حیوان نیز فروتر مى رود.

وقت گیرى تعلیم و تربیت نیز زایده این واقعیت است که انسان، موجودی بالقوه است و در آغاز زندگی جز به صورت انسان نیست و نه تنها زمان نسبتاً دراز طول می کشد تا در پرتو تدابیر تربیتی مناسب، آدمی خو شود بلکه آمادگی وى براى قبول لوازم انسان شدن و متعالی شدن نیز امرى تدریجی است.

نکته مهم در تعلیم و تربیت و موفقیت اقدامات تربیتی در گرو وحدت عملی است که باید از آغاز تا پایان بین همه عوامل اجرایى موجود باشد و به همه جنبه های مختلف انسانی و عوامل بوجود آورنده آن‌ها توجه لازم بشود و در فرآیند تربیتی مورد نظر قرار گیرد.

در عالم خلقت، انسان تفاوت کاری با سایر موجودات دارد همه موجودات در حد کمال خود آفریده شده‌اند و بر اساس غریزه خود، در حد تکامل تعریف شده عمل می کنند. اما انسان نیازمند تربیت است تا به جایگاه والای خود در هستی، که همان خلیفه اللهی است برسد.

انسان با داشتن اسباب و ضرورت های تکوینی، مثل عقل و تفکر و فطرت و غرایز که خداوند در اختیار او قرارداده است، نیازمند برنامه و قانون و تربیت و معلم و … است و خداوند پیامبران را براى ارائه راه و روش تعلیم و تربیت و تزکیه بشر گسیل داشته است، پس براى تکامل اختیارى و وصول به کمال الهى، تعلیم و تربیت ضرورت دارد.

براى ایجاد وحدت عمل بین تمام عوامل موثر و موجود در تعلیم و تربیت به منظور موفقیت در اقدامات تربیتی لازم است که تمام جنبه های تعلیم و تربیت و عوامل موجود در آن شناخته شده و به شیوه ای مناسب با آن‌ ها برخورد شده و به کار گرفته شوند. و لذا در این زمینه تحقیق و شناخت نقش تغذیه از دیدگاه اسلام و جایگاه آن در تعلیم و تربیت، از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

چنانچه می توان گفت که توجه به تغذیه، مقدم بر هر عمل تربیتی است چرا که با تغذیه سلامتی جسم و به طبع آن سلامتی روان حاصل می‌شود و در کنار تغذیه حلال و پاک و مطهر است که انسان به بینش الهی می رسد و نور معرفت در دل اش جای می گیرد بدون توجه به چنین مساله ای امکان تربیت بر اساس نظام معرفتی اسلام حاصل نخواهد شد. چنان که خداوند در مورد درک و فهم قرآن می‌فرماید:

لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ (واقعه آیه۷۹) و جز پاکان نمى توانند به آن دست زنند [= دستیابند].

مسلما جز پاکان نمی‌توانند به پاکی دست یابند و فقط انسان های پاک می‌تواند به معرفت قرآنی دست یابند. یکی از مصداق‌ های مهم پاکی غذاست و لازمه پاک بودن، خوردن غذای حلال و پاک و طیّب است چنانکه خداوند در قرآن می‌فرماید:

یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلاً طَیِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ (بقره آیه ۱۶۸) اى مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید! و از گام‌ های شیطان، پیروى نکنید! چه اینکه او، دشمن آشکار شماست!

یکی از مصداق‌ های مهم آیه فوق، که می‌توانند به قرآن دست یابند و از شناخت آن بهره گیرند همانا اهل بیت (ع) هستند. و این که چرا این همه انسان‌ ها قرآن را می‌خوانند اما کمی از آن‌ها، آن را می‌فهمند؟ و مانع درک آن‌ها چیست؟ چرا اهل بیت (ع) به عمق آیات دست می‌یابند و دیگران نمی‌توانند؟ چون خداوند آن‌ها را از هر گونه آلودگی پاک کرده و هم جنس خود قرآن شده‌اند. چنانکه در قرآن می‌فرماید:

إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا (احزاب آیه ۳۳)
خداوند فقط مى خواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.

بنابراین شناخت و تحقیق در زمینه نقش تغذیه و غذاهای مختلف در به وجود آوردن رفتار های انسانی می‌تواند گام بسیار مهمی در سلامتی جسم و اندیشه باشد و نگاه اسلام به غذاهای مختلف و زمان مصرف و مقدار مصرف و چگونگی مصرف آن‌ ها بستر را مهیا می‌سازد و چارچوبی را بنا می‌سازد که سایر اصول تربیتی بر اساس آن چیده می‌شوند. چنانچه نمی‌توان از انسان مست، رفتار شایسته انتظار داشت و جویای اندیشه ناب در وجود او بود.