خیر و نیکوکار گرامی فخرالدوله، بانوی خیر آسایشگاه کهریزک
فخرالدوله به عنوان یکی از بزرگترین بانوان خیرین ایران، با کفایت و نیکوکار مشهور است؛ که از ثروت خانوادگی خود با چنگ و دندان محافظت کرد. او، با تدبیر و کاردانی، خود و خانوادهاش را از آشفتگیهای مربوط به عزل پدر شوهر و غضب دربار، خلع برادرزادهاش احمدشاه از سلطنت، روی کار آمدن سلسله پهلوی و دیگر گرفتاریهای سیاسی رهانید.
ضمن آن که از ثروت خویش در امور خیریه به بهترین وجهی استفاده نمود. از جمله کارهای مهم او تأسیس آسایشگاه سالمندان در املاک موروثی، واقع در کهریزک است؛ که امروزه جزء عظیمترین مؤسسات یاریرسان به مصدومان، از کار افتادگان و سالمندانبهشمارمیرود.
فخرالدوله در اواخر دوره قاجار و در بحبوحۀ اقدامات سردار سپه، در حدود ۷۸ دختر و پسر یتیم را تحت پوشش قرار داد؛ به همراه جمعی از زنان خیّر در اطراف پرورشگاه که بعدها بنگاه خیریه بانوان نیکوکار نامیده شد، از دختران و پسران نگهداری میکرد.
از جمله کسانی که او را در این کار یاری میدادند؛ باید از جبّاره فرمانفرما، عزت الملوک فرمانفرما، هما فرمانفرما (اتحادیه)، همسر دکتر حسین علاء، قدسی عنایت دختر ظهیرالاسلام، نورافشار پایهگذار بیمارستان مسیح دانشوری، همدم نفیسی خواهر سعید نفیسی(که پس از تحصیل مامایی در فرانسه به ایران بازگشت)، اما چون جو اجتماعی به گونهای نبود که بتواند مستقلاً مطبی باز کند، در این بنگاه به کارهای مربوط به رشته تحصیلی خود و انجام امور خیریه پرداخت. معصومه امینی (نفیسی) دختر فخر الدوله نام برد که بر اساس قوانینی که برای کار خود تدوین کرده بودند؛ به کودکان بیسرپرستی که در چارچوب مقررات قرار داشتند خدمت میکردند.
طبق ضوابط و مقررات پرورشگاه، در صورتی که مادری خواهان نگهداری فرزند خود بود، ابتدا دو نفر از زنان همکار فخر الدوله به محل زندگی آن مادر رفته، پس از تهیه گزارشی در چارچوب عقاید هیأت مدیره و داشتن شرایط لازم از جمله فقدان پدر، بچه را تحویل میگرفتند.
یکی از دختران تحت حمایت فخر الدوله به نام سکینه ابراهیمی، که امروزه خود صاحب چندین فرزند و نوه است؛ خاطراتش را از فخر الدوله و فعالیتهای مؤسسه چنین بازگو میکند: «در مؤسسهای که خانم فخر الدوله آن را اداره میکرد؛ ضمن برقراری احساس محبت و آرامش، انضباط خاصی حکم فرما بود. ما ملزم بودیم؛ علاوه بر یادگیری فنون خانهداری، خیاطی و موسیقی، ادامه تحصیل را از یاد نبریم. چنان که خود من تا پیش از ازدواج تا کلاس ششم درس خواندم. هنگام آمد و رفت به مدرسه بر اساس انضباط خاصی که توسط مربیان اجرا میشد به محل تحصیل رفته و به خوابگاه خود باز میگشتیم. خانم فخر الدوله در ۲۵ دی ماه ۱۳۳۴ هـ.ش در ۷۳ سالگی در تهران درگذشت و در ابنبابویه شهر ری به خاک سپرده شد.